Kuzu Ölümleri Nedenleri Nelerdir

Küçükbaş hayvancılık yapmak isteyen kişiler ve yapan insanların karşılaştığı en büyük sorunlardan bir tanesi de kuzu ölümleri. Doğum sırasında ve doğumdan sonraki kuzu ölümleri maddi olarak işletmelere büyük maddi kayıplara sebep olmaktadır.

 Bu konu için yazdığımız makale sizlere katkı sağlanacaktır. Ülkemizde kuzu ölümleri yıllık %30 - %35 olarak izlenmiştir. Bu oranların düşürmek için attığımız her adım hem kendi hemde ülkemiz için kazanç olacaktır.


Bruselloz - Yavru attıran, sürüyü ve sürü sahibini zor durumda bırakan, insanlara da bulaşabilen tehlikeli bir hastalıktır.  Atıklar tahlili şarttır.  Gerçek sebebin bulunması önemlidir.  Çünkü; her yavru atma bruselloz değildir.  Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının talimatlarına göre göze damlatmak suretiyle, 3 aylıktan büyük her yaştaki koyun ve keçiler aşılanır.  Tek doz uygulama bağışıklık için yeterlidir.

Klamidya ve Koksiella - Bu hastalıklar enfeksiyonel hastalıklardandır. İnsanlara bulaşabilir, yani zoonoz hastalıklardır.  Laboratuvar tahlili ile kesin teşhis konulur. Koksiellozis hastalığının insanlar da görülen formuna Q humması adı verilir.
Vibriosis - Kamfilobakter fetus enfeksiyonu olarak ta bilinir yavru atmaya neden olur.  Aşı en uygun koruyucu yöntemdir.  Antibiyotikler ile tedavisi mümkündür.  Listeriosis yavru atmaya yol açan bir hastalıktır.  İnsanlara da bulaşabilir.  Belirtilerle teşhise gitmek doğru olmaz.  Laboratuvar tahlili şarttır.  Bozuk silajlarla beslemenin sonucunda ortaya çıkabilir.  İlk yapılacak iş silajın verilmemesidir.

Septisemi - Kolibasilloz olarak bildiğimiz hastalık çok büyük kayıplara sebep olan, yeni doğmuş kuzu ve oğlakların ani ölümü ile sonuçlanan bir hastalıktır.  Çözümü doğuma bir ay kala gebelerin aşılanması ve doğumu takip eden en kısa sürede yavrulara antiserum verilmesidir.  Koç ya da teke katımı belli bir zamana yayılan sürülerde doğum sonrası yavrulara antiserum verilmesi korumayı garanti altına almak için yararlı bir uygulamadır.

Kuzuların enterotoksemisi - Diğer adıyla C tipi Klostridyum perfringens enterotoksemisi, 2-5 günlük yavrularda ani ölümlere neden olan bir hastalıktır.  Yeni doğanlarda pankreas henüz tripsin enzimi salgılamaya başlamadığı için, Klostridyum perfringens tip C tarafından salgılanan betatoksin tahrip edilemez ve yavruları öldürür.

Daha büyüklerde ise böyle bir sorun olmadığı gibi, Klostridyum perfringensin diğer tipleri (A.B, D)için de sorun oluşturmaz.  Bu problem,  Klostridyum perfringens tip C için söz konusu olmaktadır.  Çaresi aşılamadır.

Kriptosporidiosis ve Koksidiosis hastalıkları da ishale ve ölüme sebep olan hastalıklar olup, ana koruma yöntemi temiz ve kuru ortamlardır.  Tedavi yöntemleri denenebilir.  Ancak; tedavi şansı olmadan yavruları kaybedebiliriz.  Gözümüz yavruların üzerinde olmalı ve erken müdahale yapmalıyız.

Leptospiroz - Kan işeme ve sarılıkla ortaya çıkar.  Yavru atma sebebidir.  Öldürücüdür ve insanlara bulaşabilir.   Tedavi şansı vardır.  Ancak; tedavi etmek sadece belirtileri geçirmeye yarar.  Kurtulan hayvan idrarıyla hastalığı yaymaya devam edeceği için, en akılcı yöntem aşılamadır.

Ektima - Dudak kenarlarında yaralar ile ortaya çıkan bir virus etkenli hastalıktır.  Yem yemeye engel olarak yavruların ölümüne yol açar.  Çok bulaşıcıdır.  Aşılama tek çaredir.  Diğer bir viral etkenli hastalık,  çiçek hastalığıdır.  Vücudun tüysüz bölgelerinde kabartılarla kendini gösterir.  Hızla yayılan, öldürücü bir hastalıktır.  Aşılama dışında çaresi yoktur.

Selenyum - E vitamini eksikliğiyle ortaya çıkan Beyaz Kas Hastalığı da, yavru kayıplarına neden olur.  Yemlerine Selenyum ve E vitamini katılması ya da enjeksiyon şeklinde bunları verilmesi  koruma için yeterlidir.

Gebelik Toksemisi - Birden çok yavru yapan ırklarda, gebeliğin son döneminde ortaya çıkan bir metabolik hastalıktır.  Yavruların olduğu gibi, annenin de kaybına yol açar.  Annenin gebelik sonuna doğru yavrularını besleyecek enerjisi olmaması sebebiyle ortaya çıkan bu hastalığın tek önlemi enerji takviyeleridir.  Gebeliğin son döneminde enerji takviyesi olarak verilen yem katkıları ile kayıplar önlenir.

Pasteurelloz, pasteurellosis veya zatürre - Öksürük ve sık solunum ile kendini gösteren, yavru kayıplarına neden olan bir hastalıktır.  Antibiyotik tedavisi mümkün olabilir.  En etkili korunma yolu aşılamadır.  Ayrıca,  hasta yavruların annelerini emerken memeye pasteurella mikrobunu bulaştırmaları sonucunda meme yangısı (mastitis) oluşması da hastalığın başka bir zararıdır.

Kuzu ve oğlak kayıplarına neden olabilecek hastalıklardan ayak çürüğü ( piyeten), koyun pseudotüberkülozu ( Kazeöz lenfadenitis), yanıkara, şarbon, şap, küçük ruminantların vebası (PPR), kuzu dizanterisi, keçi ciğer ağrısı, enfeksiyöz nekrotik hepatit ( kara hastalık) gibi hastalıkları da sayabiliriz.

Bunlara iç ve dış parazitlerden dolayı olabilecek kayıpları da ekleyebiliriz.

Hastalıkların tedaviye gerek kalmayacak şekilde aşılama veya diğer koruyucu hekimlik metotları ile önlenmesi en doğrusudur.  Aşılar mutlaka prospektüsünde yazıldığı şekilde uygulanmalıdır.  Bu konuda en yakın veteriner örgütünden yardım alınmalı ve daha önce belirttiğimiz şekilde laboratuvar muayenesi talep edilmelidir.